Projecten op het snijvlak van onderwijs en zorg
Wat er gebeurt in het veld
Kijken naar talent helpt passend onderwijs
Elk kind moet de kans krijgen om te ontdekken wie hij is en waar hij blij van wordt. Want als je weet wie je bent en wat je talenten zijn, krijg je meer zelfvertrouwen en veerkracht en kun je vol zelfvertrouwen en met plezier deelnemen aan het onder-wijs. Dat is in een notendop waar een Kindertalentenfluisteraar aan bijdraagt. Eén studiedag over het concept maakte de intern begeleiders en directeuren van de scholen van een samenwerkingsverband enthousiast.
Vier jaar later werken vrijwel alle scholen met dit talentenconcept en speelt het SWV zelfs een belangrijke coördinerende rol. “Kijken naar talent van kinderen heeft ons geholpen om anders te kijken naar wat kinderen nodig hebben.
Daardoor kunnen we nu echt beter passend onderwijs leveren. De samenwerking tussen de scholen is nóg beter geworden, omdat je volgens dezelfde manier kinderen benadert en daarmee ook tussen collega’s onderling dezelfde taal spreekt. Dat geldt ook voor de samenwerking met de ambulant begeleiders en orthopedagogen. Dit komt alleen maar ten goede aan echt passend onderwijs. En is er later toch ooit een verwijzing nodig, dan hebben we van de gezamenlijke taal ook profijt bij de overdracht. In de overdracht is helder welke talenten het kind heeft, zodat daar binnen het SBO meteen mee kan worden gewerkt en op worden aangesloten”, aldus de SWV-coördinator.
Ondersteuningsniveau 1
Contactpersoon
Nienke Bouwman onderwijsadviseur Nienke.bouwman@ijsselgroep.nl
Duo-observaties: samen kijken = meer zien
Een moeilijke groep is vaak een uitdaging. De leerhouding van de kinderen is niet optimaal en er is veel onrust. Maar als je dit wilt aanpakken, waar begin je dan en wat is effectief? Gaat het om leerkrachtvaardigheden, de onderwijsleersituatie of het gedrag van (individuele) kinderen? Kortom: het is verstandig om het vanuit onderwijs én zorg te bekijken. En dat is precies wat wij doen tijdens de duo-observaties.
Tijdens een klassenbezoek kijkt een observatieduo naar wat er in de klas gebeurt. De onderwijs-adviseur kijkt onder andere naar de manier waarop het directe instructiemodel wordt toegepast en naar de reacties van de leerkracht op ‘moeilijk gedrag’ van kinderen. Ook wordt gekeken naar klassenmanagement, lesopbouw en differentiatie. De gedragswetenschapper kijkt juist naar de onderwijsbehoeften van kinderen, specifiek gedrag van kinderen en hoe dit wordt versterkt of afgezwakt. En natuurlijk naar de communicatie tussen de leerkracht en een druk, angstig, dyslectisch, sociaal onhandig of boos kind.
Door de inbreng vanuit beide observaties te combineren en samen te bespreken, ontstaat er een beeld van de oplossingsrichting. Meestal een mix van maatregelen op de volgende vier niveaus: kind-, groeps-, leerkracht- en team-/schoolniveau. Want daar ligt de kracht. In de verbinding.
Ondersteuningsniveau 2
Contactpersoon
Marieke de Boer Orthopedagoog generalist marieke.deboer@ijsselgroep.nl
Groei-methode en gedrag
Vaak wordt er contact gezocht op het moment dat het water aan de lippen staat: er is veel gedoe, de leerkracht ‘valt bijna om’ en er moet iets gebeuren. Een duo-observatie is dan vaak het startpunt. De onderwijsadviseur kijkt samen met de gedragswetenschapper naar de situatie in de klas. Naast onderwijskundige en didactische verbeterpunten wordt ook gekeken naar het (probleem)gedrag van individuele leerlingen en de onderlinge interactie. Vervolgens start een GROEI-traject op maat. De GROEI-methode is gebaseerd cognitieve gedragstherapie. De leerlingen worden aan het denken gezet. De leerkracht spreekt Gezamenlijk met leerlingen Regels af, Oefent het afgesproken gedrag, Evalueert en Implementeert. We doen meerdere interventies met de gehele groep. Onze gedragswetenschapper gaat tegelijkertijd aan de slag met individuele leerlingen die probleemgedrag laten zien. In de klas vinden regelmatig oefenmomenten en activiteiten plaats die samen met de leerkracht en IB’er worden besproken. Het coachen van de leerkracht is vaak een onderdeel van de dienstverlening.
Ondersteuningsniveau 2
Contactpersoon
Elly van Wageningen, Onderwijsadviseur elly.vanwageningen@ijsselgroep.nl
Orthopedagoog in de peuteropvang (OPPO)
Nieuwkomers (AZC’s)
Ook in de peuteropvang gebeuren mooie dingen op het snijvlak van onderwijs en zorg. IJsselgroep werkt in diverse gemeenten preventief binnen het bestaande systeem van peuterspeelzalen en kinderopvang. Een passende plek voor ieder kind start immers al in de peuteropvang. Vanaf deze jonge leeftijd begint de doorgaande ontwikkelingslijn en dus ook de uitdaging om deze ononderbroken te laten verlopen. De Orthopedagoog Passende PeuterOpvang ondersteunt pedagogisch medewerkers, ouders en kinderen zowel bij de instroom (opvang en onderwijs) als bij ondersteuningsbehoeften op het gebied van taal en gedrag. Uiteraard in samenwerking met jeugdzorg én het onderwijs.
Ondersteuningsniveau 2/3
Contactpersoon
Alis van Lieshout Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP Orthopedagoog Passend Onderwijs / orthopedagoog Passende Peuter Opvang Alis.vanlieshout@ijsselgroep.nl
Op nieuwkomersscholen (AZC’s) zijn zorgleerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Onze gedragswetenschappers gaan zelf met deze kinderen aan de slag. Nieuwkomers hebben veel gemaakt, maar ‘minder taal’. Door talentgericht te werken, bouw je een brug: kinderen worden gezien en gehoord. Leerkrachten worden op een praktische manier geholpen bij talentgericht werken in de klas: wat zijn slimme interventies, hoe voer je goede talentgesprekken en hoe kun je talent in de klas zichtbaar maken. En het mes snijdt hierbij aan twee kanten: kinderen ontspannen, gaan open en ontdekken hun talenten. En de gedragswetenschapper kan samen met de leerkrachten beter aansluiten op de specifieke onderwijsbehoeften van deze zorgleerlingen. Uiteraard besteden wij ook aandacht aan de borging, zodat deze kinderen (met hun talenten) voor de lange termijn worden gezien.
Ondersteuningsniveau 2/3
Contactpersoon
Saskia Versloot onderwijsadviseur saskia.versloot@ijsselgroep.nl
Reset klasje: ernstige gedragsproblemen op school en extra hulp door gedragsdeskundige
Deze dienstverlening is gericht op de ondersteuning van zowel de leerkracht als de kinderen die gedragsmatig (deels) uitvallen. Enkele van deze kinderen zijn soms door hun problematiek zo storend geworden dat ze niet meer in de klas mee kunnen draaien. Soms is individuele begeleiding (van 1 leerling, ouders en leerkracht) genoeg maar er is ook groepsbegeleiding mogelijk: een ‘reset-klas’. Meerdere kinderen werken met elkaar aan hun reset van gedragspatronen. Zij doen succeservaringen op die betrekking hebben op het functioneren in een groep.
De gedragsdeskundige helpt kinderen door ze te laten ontdekken hoe ze van binnen werken. Kinderen maken onder andere hun eigen ‘interne plattegrond’ (gebruiksaanwijzing). Ook ouders worden bij de hulp betrokken door gesprekken op school te voeren. Uiteraard is er een sterke verbinding met de leerkracht(vaardigheden). Het gaat om hulp zodat meer kinderen binnen het reguliere onderwijs optimaal begeleid kunnen worden en niet extern doorverwezen hoeven worden naar specialistische ggz instellingen.
Ondersteuningsniveau 3
Contactpersoon
Aline Bomers integratieve Kindertherapeut SKJ Gedragsdeskundige primair onderwijs Aline.bomers@ijsselgroep.nl
Depressiepreventie in het VO
Dankzij een subsidie van gemeente Apeldoorn start IJsselgroep op twee VO-scholen met ‘Op Volle Kracht’. Hierover zijn wij ook met het CJG in gesprek. Het doel is om somberheid bij jongeren te signaleren vóórdat ze in een depressie belanden. Zeker omdat depressiviteit nauw samenhangt met suïcide.
Na de screeningsfase start een groepstraining met maximaal acht leerlingen op basis van cognitieve gedragstherapie. Een belangrijk onderdeel binnen het preventietraject is het trainen van docenten en mentoren als ‘gatekeepers’. Dat betekent dat zij leren hoe zij signalen van somberheid bij leerlingen herkennen, hoe ze hierover in gesprek kunnen gaan en op welke manier zij hulp kunnen zoeken.
Op Volle Kracht leert de adolescent om een negatieve spiraal van denken en doen bij zichzelf te herkennen én te doorbreken. Het biedt tools om situaties veerkrachtiger het hoofd te bieden en helpt om negatieve gedachten uit te dagen en ze om te zetten in meer positieve gedachten. Het doel van de training is om negatieve gevoelens te verminderen.
Ondersteuningsniveau 3
Contactpersoon
Leonie Tomesen
schoolpsycholoog
Leonie.tomesen@ijsselgroep.nl
Extra begeleiding Lezen en spellen op scholen
Preventie: korte psychologische begeleiding op school
IJsselgroep biedt hier naast de dyslexiezorg ook begeleiding op ondersteuningsniveau 3 aan. Deze expertisedienst is aanvullend op het leesonderwijs in de klas en de dyslexiezorg. Veel scholen hebben in de afgelopen jaren NPO-gelden hiervoor ingezet.
Extra inzet van onze taal-/dyslexie-experts op school:
• Meedenken bij het inrichten en vormgeven van de ondersteuningsniveaus
• Handelingsplannen opstellen, foutenanalyses maken
• Concrete uitvoering van de begeleiding op ondersteuningsniveau 3 (extra handen op de school).
Ondersteuningsniveau 3
Contactpersoon
Nina Giesen
teamleider Dyslexie
Nina.giesen@ijsselgroep.nl
Preventie: daar draait het om. Sommige kinderen zijn onzeker, lopen vast, hebben concentratie-problemen, worden snel boos of hebben sombere gedachten. Maar niet elk kind hoeft dan een zwaar zorgtraject in. Om te voorkomen dat de problemen zich onnodig opstapelen en steeds erger worden, gaan gedragswetenschappers met het kind aan de slag. Direct op het moment dat het nodig is, kortdurend en op school. In deze korte intensieve begeleiding stellen we eerst met het kind en de leerkracht doelen en maken we samen een plan. Tijdens de sessies leert een kind het eigen gedrag te begrijpen en wordt er flink geoefend met handige tips voor zelfsturing. Daarna past het kind het geleerde toe in de klas. Deze samenwerking in de driehoek kind, gedragswetenschapper en leerkracht is niet alleen voor de leerkracht prettig. Ook het kind vindt het fijn dat de juf of meester ervan af weet en meehelpt. Ook de ouders worden hierbij berokken. De meeste kinderen zijn met deze praktische zorg op school geholpen en kunnen weer zelf stappen vooruit zetten. Minder doorverwijzingen naar de zwaardere GGZ en/of het speciaal (basis-)onderwijs is het resultaat.
Ondersteuningsniveau 3/4
Contactpersoon
Corine Zwikker gezondheidszorgpsycholoog
corine.zwikker@ijsselgroep.nl
